Ban biên tập talawas đã thành công trong việc đưa ra một giao diện anti-báo chí hiện đại hiếm thấy. Đây có thể là hệ quả của nỗi ám ảnh về việc bằng mọi giá phải tạo ra một phong cách "trí thức không giống ai"? Xin miễn bàn về chuyện giao diện ấy đẹp xấu ra sao, bởi bất kỳ ai, kể cả ông xích lô và bà bán rau, cũng có quan điểm riêng về đẹp xấu. Đây tôi chỉ mạn phép bàn về cái tinh thần báo chí kỳ quặc của tòa soạn được thể hiện qua cái giao diện này.


1. Bài toán Trang Chủ

Có thể coi một tờ báo như một kho hàng lớn, ở trong có rất nhiều mặt hàng hấp dẫn. Có điều, chỉ có một mặt tiền để bày hàng. Vậy câu hỏi đặt ra là: phải bày những mặt hàng nào?

Báo chí cổ điển cho rằng khách hàng là những bậc minh triết, vì thế cần bày ra mặt tiền càng nhiều hàng càng tốt, họ sẽ đủ thông minh để chọn lựa.

Báo chí hiện đại cho rằng khách hàng là những con lừa, thụ động và lười, vì thế cần phải chọn bó cỏ thơm nhất bày ra để nhử họ vào bên trong.

Những thống kê của báo điện tử càng chứng minh rằng khách hàng là những con lừa thực thụ - những con lừa hậu hiện đại, ngoài tính lười nhác và thụ động ra còn thêm tính nôn nóng nữa. Vì thế, ngoài bó cỏ thơm, cần có thêm những chỉ dẫn rõ ràng từ A đến Z để dụ nó.

Cách chọn lựa của talawas là cho rằng khách hàng là các bậc minh triết. Đó là một lựa chọn quá đỗi nhân bản, quá thiên tả, phản thương mại, tất nhiên, cũng đồng nghĩa với phản tư bản, và... phản nhân loại, tóm lại: bệnh hoạn.


2. Hệ thống chỉ dẫn

Như đã nói, những con lừa ngoài nhu cầu được dụ dỗ còn có nhu cầu được dắt mũi một cách chính xác đến những cái chuồng mà chúng cần đến. Vậy nên, cần có một hệ thống navigator tốt. Ở đây là các menu. Chúng như những cái cổng mở vào các ngõ hẹp hơn. Cần đặt những cái cổng ở một địa điểm thoáng đãng, dễ nhìn và treo biển rõ ràng ở ngoài. Không nên để lộ ra các ngõ hẹp, bởi sẽ làm những con lừa rối trí. Hệ thống navigator được kiến thiết theo kiểu "chợ trời" của talawas chỉ khiến những con lừa hoa mắt, chạy lung tung, đâm sầm vào các ngõ ngách khác nhau và cuối cùng là... lạc đường.


3. Hệ thống tìm kiếm

Lý thuyết nào thì cũng có ngoại lệ. Trong khi bó cỏ thơm và cái dây thừng là dành cho những con lừa thì hệ thống tìm kiếm lại dành cho những con người. Đây quả là một bước tiến hóa vĩ đại. Menu Search dành cho những khách hàng đã biết mình đi đâu và tìm con đường ngắn nhất để đến đích. Tuy nhiên, vì số lừa thường đông hơn số người, nên Search thường được đặt ở một vị trí khiêm tốn hơn. Lựa chọn của talawas một lần nữa lại quá đỗi..., và, như đã nói, ngắn gọn: bệnh hoạn.


4. Màn hình cơ sở

Trong khi ở các nước phương Tây, do bị ảnh hưởng bởi thói xa xỉ, hưởng lạc, những màn hình được sử dụng hiện nay thường có cỡ >= 17 inch thì ở nước CHXHCN Việt Nam, đa số vẫn dùng màn hình 14 inch. Hệ quả là cách chia giao diện thành 6 cột của talawas hiện nay khiến chữ bị bóp nhỏ đến khó đọc. Điều này một lần nữa lại phản ánh tính anti-cộng đồng sâu sắc của ban biên tập mà tác giả N.Xu đã phải đặt câu hỏi trong một bài viết.

Những điều bình luận ở trên chỉ là về phương diện báo chí & thương mại. Xét riêng các tiêu chí này thì giao diện mới của talawas đơn giản là bullshit. Nhưng, tất nhiên, điều quan trọng nhất vẫn là nội dung talawas, thôi thì đành phải nói như vậy, và những gì talawas làm được đến nay là tuyệt vời.

© 2004 talawas