Đầu năm 1956, Hội Văn nghệ có tổ chức một lớp học chính trị ngắn hạn cho một số anh chị em văn nghệ sĩ, tại số 1 đường Bà Triệu. Có một đồng chí cán bộ của Ủy ban C.C.R.D Trung ương tới nói chuyện về cải cách ruộng đất, có kể một câu chuyện “Một chị bần cố nông đến lúc chia quả thực, chỉ ước ao có một cái lược chải đầu, vì từ bé đến giờ chưa có một cái lược...” Câu chuyện nghe rất cảm động và quả là một đề tài văn học sống động. Đồng chí ấy có nói thêm rằng: Hồ Chủ tịch có nghe biết câu chuyện này và có lời nhắn các cô chú văn nghệ sĩ nên khai thác đề tài ấy.”

Trong số học viên của lớp học, có chị Thuỵ An. Sau khi nghe câu chuyện về cái lược, nhất là được nghe lời nhắn nhủ của Bác, chị hăm hở sáng tác và đã hoàn thành bài thơ “Chiếc lược”.

Báo Trăm Hoa số 3 có đăng trọn bài thơ ấy! Và trong lời toà soạn có nói bài thơ này có “chuyển sang Vụ Văn hoá đề nghị in vào loại phổ thông. Nhưng Vụ Văn hoá đại chúng lại cho là bài thơ không hay...”

Mới đây Trăm Hoa có nhận được thư của ông Đào Duy Kỳ Giám đốc Vụ Văn hoá đại chúng cho biết là Vụ Văn hoá đại chúng chưa hề nhận được bài thơ “Chiếc lược”. Chúng tôi xem lại tài liệu thì rõ đó là “Phòng Văn nghệ Quần chúng thuộc Vụ Nghệ thuật” chứ không phải Vụ Văn hoá đại chúng. Vậy nay xin đính chính lại cho đúng. Chúng tôi chắc rằng nếu bài thơ “Chiếc lược” này mà chị Thuỵ An gửi cho Vụ Văn hoá đại chúng thì đã không bị trả lại với những câu phê “Bài thơ loại này chúng tôi có nhiều rồi”, mà chắc rằng sẽ được đề cao, cho in rất nhiều như quyển Tình Bắc Nam của ông Đào Duy Kỳ vậy. Vì ông Kỳ là một người sành thơ. Tiếc thay!

Lúc ấy, bài thơ “Chiếc lược” không được phổ biến, chị Thuỵ An lấy điều làm ức lắm. Chị có làm ngay một bài thơ khiếu nại gửi lên Hồ Chủ tịch, vì lẽ cái đề tài này, Hồ Chủ tịch có nhắn nhủ anh chị em văn nghệ nên sáng tác. Vậy mà sáng tác rồi lại không được dùng.

Sau đây là bài thơ khiếu nại lên Hồ Chủ tịch. (Nhưng theo lời chi Thuỵ An thì vì biết Bác hiện còn phải bận nhiều công việc to lớn quan trọng hơn, mình gửi lên chỉ làm phiền Bác nên chị đã không gửi).

Câu chuyện đầu đuôi là như vậy. Sở dĩ chúng tôi đăng bài thơ “Chiếc lược” lên Trăm Hoa, trước tiên là thấy bài thơ đó hay, cần được phổ biến. Sau đó cũng ức, là bài thơ hay mà đã hơn một năm nay không được sử dụng. Thấy “một bông hoa bị vùi dập” lòng nào chẳng xót thương.

Theo trong tinh thần bài thơ khiếu nại lên Hồ Chủ tịch thì chị Thuỵ An có ý trách Hội Văn nghệ đã có những phân biệt đối xử, lơ là, không chú ý nâng đỡ... Đó là chuyện ngày xưa. Đến nay Thường vụ Hội Văn nghệ đã thành khẩn nhận phê bình nhiều khuyết điểm về chính sách đối với văn nghệ sĩ, về lề lối làm việc, tác phong, thái độ...

Thường vụ hội hứa sẽ sửa chữa và toàn thể anh chị em văn nghệ của chúng ta sẽ được hoàn toàn đổi mới về đường lối chính sách cũng như về những cá nhân phụ trách, nên chúng ta càng phấn khởi để góp phần xây dựng đại hội của chúng ta được kết quả trăm phần tốt đẹp.

Trăm Hoa