Bùi Chí Vinh (nhà thơ, TP Hồ Chí Minh)

talawas, ánh sáng cuối đường hầm

Mấy ngày vừa qua do talawas bị “niêm phong” tòa soạn, tôi đã được đọc một số Thư talawas số 105, 106, 107 nói lên nỗi niềm phẫn nộ lẫn kinh dị của một số bạn đọc trước hiện tượng “ngăn sông cấm chợ” thiếu văn minh trên.

Tôi cho rằng ngăn sông cấm chợ ngoài đời thì hàng hóa miễn lưu thông, bế quan tỏa cảng một quốc gia thì đất nước đó nghèo mạt rệp, còn dựng “bức tường lửa” đối với một tờ báo điện tử có mục tiêu và phương châm rõ ràng như talawas thì chỉ chứng tỏ những người ra lệnh hoặc thừa hành quá dốt nát trước thực tế cuồn cuộn.

Vâng, thực tế cuồn cuộn chỉ ra rằng hầu hết báo chí trong nước vốn nói cùng một giọng, quen thói mặc-đồng-phục-trong-chữ-nghĩa đến nghèo từ, lâu lâu giả bộ đổi màu thay sắc. Cũng may mà còn tờ talawas trên mạng để dân đen xả xú bắp, kẻ sĩ bớt “stress”, các bậc trí giả đỡ nói tục chửi thề trước bất công xã hội tràn lan. Hừm, đáng lẽ nhà nước Việt Nam phải hoan nghênh talawas mở ra một con đường sinh lộ cho cuộc đời phù du bị bưng bít thông tin thì...đùng một cái “ánh sáng cuối đường hầm” lại bị dập tắt.

Nhân danh một cá nhân yêu tự do và thèm nhân bản, tôi phản đối hành động cường quyền bạo lực lấy thịt đè người, ỷ mạnh hiếp yếu, cả vú “bức tường lửa” lấp miệng em...talawas.

Nhân danh một thi sĩ, tôi khạc hai câu rằng:

Cái gì không địch, không ta
Xét ra thì nó chính là văn chương

*

Dư Thị Hoàn (nhà thơ, Hải Phòng)

Kính gửi Ban biên tập talawas,

Vợ chồng tôi sống ở Hải Phòng, đều được đeo thẻ hội viên Hội nhà văn Việt Nam đáng giá. Được miễn phí ăn hàng liên tục ở Báo Văn Nghệ và Tạp chí Hội Nhà Văn – hai quán ăn tinh thần có trung ương và Hội nhà văn Việt Nam (tức nhà nước Việt Nam) bỏ vốn bao cấp hậu hĩnh và chăm sóc kĩ lưỡng. Nhưng phải thú nhận thức ăn trong đó đa phần là kém phẩm chất, thi thoảng còn kèm cả hàng ôi thiu, hàng giả nữa (ấy là chúng tôi mới chỉ dám so sánh với các món ăn quốc nội như Tạp chí Sông Hương, như trang văn hoá nghệ thuật của Tạp chí Tia Sáng, của báo Sức Khoẻ và Đời Sống, trang eVăn của báo điện tử vnExpress.net...thôi đấy.) 

Nên mặc dù đói khát lắm, nhưng chúng tôi vẫn không thể chiếu cố mà nuốt mãi thứ thực phẩm văn chương không đủ tiêu chuẩn I-SO này của hai quán ăn cây nhà lá vườn ấy được.

Gần đây chúng tôi phát hiện ra một quán ăn mới – báo điện tử talawas. Dù phải bỏ tiền túi kìn kìn để vào mạng, nhưng vẫn thấy sảng khoái, vì thức ăn trong đó nhiều món, nhiều chất dinh dưỡng, mà sang trọng nữa chứ! Nhưng cái quan trọng nhất là hợp khẩu vị (đặc biệt cho đông đảo đồng nghiệp mù ngoại ngữ trong Hội nhà văn của chúng tôi), vì tất cả các món trong talawas đều được chế biến qua chữ Quốc ngữ, vừa tiên tiến (chuẩn xác, cập nhật), vừa đậm đà bản sắc dân tộc (linh động, giản dị). Hầu như ngày nào chúng tôi cũng vào quán ăn đó, hôm nào bận việc quá quên bữa thì quán talawas lại có dịch vụ gửi thức ăn chọn lọc tới tận nhà. Đã hơn hai năm nay, chúng tôi và nhiều bạn bè yêu văn nghệ ở Hải Phòng đều thích thú dùng bữa ở quán mới có biển hiệu „talawas“ này mà chẳng bao giờ thấy ngán. Bây giờ thì quán càng ngày càng đông khách, trở thành một quán ăn VĂN HOÁ VIỆT NAM tầm cỡ, mà nghe đâu đó là quán thuộc thành phần kinh tế thứ 5 (tư nhân), chẳng cơ quan nhà nước nào phải tốn công bảo trợ cả. Đáng ra chính phủ phải trao huân chương cho mô hình này mới đúng hướng.

Mở trang talawas, ta không những được tiếp xúc một bức tranh toàn cảnh đáng tin cậy về một nền văn học nghệ thuật ở Việt Nam, ta còn thấy được các góc cạnh đặc tả nổi bật trên cái nền tảng văn hóa đó.

Mở trang talawas, ta không những được tiếp xúc một hình khối tri thức Việt Nam đương đại, biều lộ qua dáng dấp tinh anh và sáng giá, ta còn được tiếp cận một bảng tri thức thế giới nhiều chiều, nhiều kích.
Mở trang talawas, ta đầy đủ niềm tin để kỳ vọng một vận hội cho các kẻ sĩ nước Nam tài năng.

Cảm ơn Thư talawas (talawas newsletter) đã vượt lên bức tường lửa, kiên trì vận chuyển những món sơn hào hải vị đúng điểm hẹn cho những thực khách thiếu dinh dưỡng như chúng tôi ở Việt Nam.

Hài Phòng, ngày 10.6.2004

*

Dương Thuấn (nhà thơ, Bắc Kạn, Hà Nội)

Mấy hôm nay không mở được talawas, nhưng vẫn nhận được các Thư talawas đều đều. Cảm ơn các bạn đã vượt qua hoàn cảnh! talawas có đông đảo bạn đọc trong nước, hầu hết các nhà văn và trí thức hàng đầu ở Việt Nam hiện nay đều đọc talawas. talawas đã có những đóng góp xứng đáng trong việc giới thiệu văn học nước ngoài với Việt Nam. Sẽ không ai ngăn được talawas đâu, thành trò cười mất.

*

Khuông Việt Hà (nhà nghiên cứu văn học, Hà Nội)

Kính gửi talawas!

1. Sự kiện talawas bị tường lửa gây một cú sốc lớn cho mọi người ở Việt Nam đã từng truy cập trang web này. Bản thân tôi cũng vậy, dầu biết rằng chính quyền Việt Nam không hề đưa ra sự giải thích khả dĩ nào cho những động thái của họ, tôi vẫn hết sức ngạc nhiên. Trong khi đó, các trang web sex bậy bạ lại tràn lan và có thể truy cập hết sức dễ dàng. Tôi đã từng “nói cho vui” với các bạn trẻ cùng lứa với mình: “Các trang web sex không bị cấm, để làm yếu thể lực; còn trang web tại hải ngoại có thể trao đổi, học tập, nghiên cứu... thì bị cấm, để làm yếu đi trí lực của conngười.”
   
   
2. Ngay buổi sáng hôm Hội thảo “Phê bình văn học-Bản chất và đối tượng” ở Viện Văn Học (Hà Nội, ngày 27.5..2004), tranh thủ lúc giải lao tôi xuống truy cập vào trang talawas nhưng không được. Tôi biết ngay là bị tường lửa. Một sự kiện trùng hợp kì lạ, vì trong một số tham luận tại Hội thảo, có đề nghị mọi người vào talawas, Tiền Vệ, Hợp Lưu tham khảo các bài viết lí luận phê bình.
   
   
3. Do có một chút ít kiến thức tin học, hiện nay tôi thường xuyên vượt tường lửa vào talawas qua một số websites khác, chẳng hạn http://chaohanh.net/, nhưng chủ yếu là thông qua Thư talawas vẫn gửi đều đặn cho tôi. Tuy nhiên, không hiểu sao mấy ngày gần đây tôi lại không nhận được Thư talawas nữa. Không hiểu có trục trặc gì không? Kính mong talawas tiếp tục gửi Thư talawas cho tôi, xin trân trọng cảm ơn.

Khuông Việt Hà
Ban văn học nước ngoài, Viện Văn Học, Hà Nội

*

Nguyễn HoàngTranh (nhà thơ, Sydney)

Ban biên tập talawas thân mến,
Mấy ngày vừa qua tôi có gọi điện thoại về Việt Nam để hỏi thăm bạn bè về tình hình talawas bị tường lửa. Bạn bè tôi xác nhận rằng khi vào cafe internet, họ bị yêu cầu password và xuất trình thẻ chứng minh nhân dân, và họ không vào talawas được.

Tôi nghĩ việc nhà cầm quyền Việt Nam dựng bức tường lửa ngăn chặn talawas là việc làm hết sức phản trí thức.

Nay tôi gởi bài thơ "www.weareallconnected" đến talawas để đóng góp tiếng nói vào nỗ lực của tất cả chúng ta hiện nay và tương lai cho quyền tự do thông tin và cập nhật tri thức!
Chúc talawas thành công trong việc vượt lên Firewall này!
www.weareallconnected

Bị bao bọc trong bóng tối và tội lỗi nguyên thủy của đất nước mình
tôi hét lên tiếng kêu loài người sau ngày cuộc đời ngủ gục
những chùm dây điện bão bùng quấn quanh trụ đền trong đầm lầy thần kinh vang dội
tôi thanh minh về cái chết
những định mệnh mạng nhện bị xé rách nửa đêm

Trong tăm tối nguyên bản của đất nước mình, tôi bắt đầu hiểu được tiếng nói của các lãnh tụ cuộc đời là điều phỉnh gạt
từ những nấm mồ vô danh và vô số triều đại phía trước vang dậy
xưng tụng những nghi lễ cần thiết để giữ cho trái đất này được ấm và con cháu vượt khỏi mê cung thời gian
hoặc họ phải ở lại trong căn hầm này nằm co quắp trong tấm da bọc xương và ôm lấy những giấc mơ hoang dâm phế bỏ
quyền lực của súng đạn, gậy gộc, cơm gạo, kiểm duyệt, tù đày và guồng máy công an bí mật
phủ trùm lên buổi bình minh trong não bộ tôi
những toà án dị giáo trá hình, những bức tường lửa được dựng lên để đốt cháy thế hệ thanh niên và thiêu huỷ tiếng nói lương tâm trí thức

Hôm nay tôi không còn nghe thấy tiếng nói, bạn bè, cuộc đời, thời gian từ một quê hương quen thuộc

Nhưng tôi biết:

www.weareallconnected

Wirelessly!

*

Nguyễn Ước (nhà biên khảo, nhà văn, dịch giả, Toronto)

Tôi là người thường có bài vở đăng trên talawas: dịch, nghiên cứu, tạp văn... Tôi thấy talawas không là một diễn đàn đấu tranh cho đường lối chính trị nào, kể cả cổ vũ cho một chủ trương văn học nào đó. talawas thuần túy là một diễn đàn đa phương, đa diện. Nó bộc trực, công khai và mở rộng cho bất cứ ai tìm tới talawas, cả người viết lẫn người đọc trong cũng như ngoài nước. Nếu quả thật talawas "gặp nạn" như Phạm Thị Hoài nói thì vấn đề không đơn giản chỉ là dựng lên một bức tường lửa để ngăn cản bạn đọc của talawas mà là hiểm độc tạo ra một vùng đất lửa để răn đe những người trong nước đang viết hoặc có ý định viết cho talawas. Đối với những người cầm bút trong một đất nước đang đổi mới mà áp dụng biện pháp khủng bố ấy vừa hèn nhát vừa tụt hậu.

*

Phạm Kỳ Đăng (nhà thơ, Berlin)

Bức tường (Berlin) bằng bê tông còn sụp đổ nữa là, nên đâu đó, nếu nó có muốn bộc phát thành tường lửa, thì sự tự thiêu cháy đó chỉ bùng lên ở rơm rạ, hoặc ở những hình nộm bằng rơm rạ thôi.

*
Trịnh Thanh Thủy (nhà thơ, California)

Tôi có liên lạc với vài người bạn bên Việt Nam, họ nói họ có băn khoăn và quan tâm đến việc talawas bị tường lửa. Có nơi xem được, có nơi không. Ở những địa điểm Café Net thì vẫn xem được.

Từ ngày diễn đàn talawas mở ra tới nay có bao nhiêu vấn đề được đem ra bàn thảo và mọi người có cơ hội bày tỏ ý kiến của mình trong những bài viết cá nhân đầy tinh thần tự do dân chủ. Những hoạt động nghệ thuật, thông tin, văn hoá, xã hội trong và ngoài nước được đem ra làm đề tài mổ xẻ, bàn cãi rất sôi nổi. Chúng tôi những bạn đọc, viết ngoài nước, được đọc, trao đổi, tranh luận thẳng với những cây viết chuyên nghiệp cũng như không chuyên nghiệp trong nước, điều này thật thú vị.

talawas nếu bị cấm đoán ở trong nước, tôi nghĩ là một mất mát thiệt thòi lớn cho tất cả chúng ta: bạn đọc và viết trong và ngoài nước.

Theo tôi, tường lửa không ngăn được mọi người vào talawas nhưng nó cũng làm giảm số người vào talawas vì vượt tường lửa cần khả năng kỹ thuật chuyên môn để trèo tường mà không phải ai cũng biết cách trèo. Hoặc người đọc phải ra Café Net thường xuyên để đọc talawas. Nhà nước Việt Nam cũng không thể đặt hết tường lửa ở khắp mọi nơi được. Đôi khi hậu quả còn trái ngược hơn sự dự định của người đặt tường lửa nữa, nghĩa là cái gì càng cấm con người càng lén lút tìm đọc. Tôi nghe người trong nước nói: “Việt Nam cái gì cũng cấm, nhưng cái gì cũng có.“

© 2004 talawas



Các bài đã đăng về đề tài này:

talawas bị tường lửa? 01.6.2004
Phạm Thị Hoài trả lời phỏng vấn của BBC, 04.6.2004
Quốc Việt, vnn và talawas, 05.6.2004
Đỗ Quý Doãn trả lời phỏng vấn của báo Văn Nghệ, 07.6.2004
Vương Văn Quang, talawas xấu hay đẹp?, 08.6.2004
Vì sao tường lửa? (Dương Tường, Đoàn Tử Huyến, Phạm Toàn trả lời phỏng vấn của Mai Hoàng), 09.6.2004
Hoàng Danh, Tản mạn về sự kiện talawas bị tường lửa, 09.6.