Khi viết ý kiến hôm qua tôi chưa đọc kỹ lắm bài viết của ông Lữ Phương, mới chỉ tóm được giọng điệu kẻ cả, coi thường của ông với “đối tượng phê phán”. Hình như cứ phải hạ cho đối thủ xuống thật thấp thì cú uýnh của ta mới “trời giáng”, dù không mất sức nhiều.
Ông Lữ Phương đã không mất nhiều sức thật. Ông chỉ cần đưa ra ba cái ví dụ đối thủ làm bậy rồi kết luận ngon lành: Đấy nhé, mới thử tìm sơ sơ đã “bắt quả tang” không chạy đi đâu được, nếu chịu khó đi sâu thêm nữa thì chắc chắn là còn vô khối cái sai! Theo tôi, người ta sai ở đâu thì phán đến đó, không nên khái quát hoá như vậy.
Mà coi thường đối thủ quá là dễ phạm sai lầm lắm, ở ta gọi là “mất cảnh giác”. Ông Pipes có ngu đến cỡ nào cũng không dại gì mà bịa ra một câu của Marx rồi lại còn chú thích cẩn thận, bao nhiêu năm bất mãn quay về “gõ đầu trẻ” ở Harvard chẳng lẽ lại không học được một cái gì à. Cái câu mà ông Pipes dẫn ra từ cuốn Đấu tranh giai cấp ở Pháp của Marx là có thật. Ông Lữ Phương không tìm thấy nó là chuyện của ông thôi, chứ sao lại bảo người ta bậy bạ. Trong bản tiếng Pháp, câu ấy thế này:
“La génération actuelle ressemble aux Juifs que Moïse conduit à travers le désert. Elle n'a pas seulement un nouveau monde à conquérir, il faut qu'elle périsse pour faire place aux hommes qui seront à la hauteur du nouveau monde."
ở địa chỉ: http://www.marxists.org/francais/marx/works/1850/03/km18500301d.htm
trong bản tiếng Anh:
“The present generation is like the Jews whom Moses led through the wilderness. It not only has a new world to conquer, it must go under in order to make room for the men who are able to cope fit a new world.”
ở địa chỉ: http://www.marxists.org/archive/marx/works/1850/class-struggles-france/ch03.htm
trong bản gốc tiếng Đức:
"Das jetzige Geschlecht gleicht den Juden, die Moses durch die Wüste führt. Es hat nicht nur eine neue Welt zu erobern, es muß untergehen, um den Menschen Platz zu machen, die einer neuen Welt gewachsen sind."
ở địa chỉ: http://www.mlwerke.de/me/me07/me07_064.htm
và trong bản tiếng Việt:
"Thế hệ hiện nay giống như những người Do Thái mà Mô-i-dơ dẫn qua sa mạc. Nó không phải chỉ có nhiệm vụ giành lấy một thế giới mới, nó còn cần phải chết đi để nhường chỗ cho những người ngang với tầm vóc của thế giới mới."
ở địa chỉ: http://www.marxists.org/vietnamese/marx-engels/1850s/dautranhgcphap/phan_03.htm
Nhưng tôi cũng chỉ trách ông Lữ Phương đã không tìm cho kĩ mà đã vội phê người khác làm bậy trong vụ này thôi. Tôi không có ý khái quát hoá để bảo rằng nếu chịu khó đi sâu vào những vụ khác thì ông cũng tra cứu ẩu như vậy đâu. Ai cũng có lúc ẩu mà.