Hoàng Ngọc Hiến viết: “Tôi được biết thời Đức Quốc xã, đa số, nếu không phải là tuyệt đại đa số, trí thức Đức theo Hitler, nhưng tôi chưa thấy ai nói trí thức Đức là 'hèn’. Có lẽ vì dù sao họ cũng có một Bertolt Brecht. Đánh giá giới trí thức, câu hỏi 'những ai là người dũng cảm’ quan trọng hơn rất nhiều câu hỏi 'những ai là người hèn’."

Khi Hitler lên cầm quyền, một bộ phận rất lớn giới trí thức Đức-Áo đã không ủng hộ. Đó trước hết là giới trí thức cánh tả, giới trí thức cộng sản và giới trí thức gốc Do Thái. Hàng trăm nghìn nhà khoa học, nhà văn, đạo diễn điện ảnh, nhà báo, giảng viên đại học,… đã tháo chạy sang Thụy Sĩ, Anh và Mỹ. Đó là Albert Einstein, Ludwig Wittgenstein, Karl Popper, Friedrich von Hayek, Theodor Adorno, Thomas Mann, Bertolt Brecht,… và hàng trăm trí thức nổi tiếng khác. Những người ở lại, chỉ rất ít thực sự ủng hộ Hitler và lý tưởng phát-xít, dù họ là tả hay hữu. Martin Heidegger có lẽ là một ngoại lệ tai tiếng nhất, mặc dù thời gian ông thực sự cộng tác với Quốc xã chỉ kéo dài vỏn vẹn có 1 năm (1933-1934). Dĩ nhiên, nếu Hoàng Ngọc Hiến cho rằng bất kì ai làm công chức hoặc có bằng đại học đều là trí thức, và những người này ủng hộ Hitler chỉ vì ban đầu họ muốn yên thân và sau đó thì không có bất kỳ cơ hội nào chống lại bộ máy khủng bố của Hitler nữa, thì ông đúng phần nào. Song nếu coi giới trí thức là bộ phận tinh hoa của dân tộc, thì sai. Bởi tuyệt đại đa số giới trí thức tinh hoa nhất của dân tộc Đức thời đó đều dứt khoát chống lại Hitler.

Hoàng Ngọc Hiến chưa thấy ai nói giới trí thức Đức là “hèn" ư? Sao lạ vậy? Lẽ nào một dân tộc giàu óc phê phán như dân tộc Đức lại không thể tìm đâu ra một người dám kết án giới trí thức của nước họ là “hèn" hay sao? Toàn bộ cuộc sám hối của giới trí thức Đức sau Chiến tranh Thế giới thứ Hai là gì, nếu không phải là một cuộc “tổng sỉ vả" chính mình? Mà sỉ vả chính mình là gì, nếu không phải là tự trách mình “hèn"? (Không lẽ trách mình “dốt" hoặc "ngây thơ"?) Để tránh nói mà không có bằng chứng, nhưng cũng không muốn trích dẫn dài dòng, xin mời Hoàng Ngọc Hiến tự google để tìm ra các tác giả (rất nổi tiếng) nói giới trí thức Đức "hèn".